+48 29 742 50 11 wew. 42  /   +48 882 035 066

Pułapki na owady - poradnik

Spis treści:

1. Wprowadzenie: opis popularnej muchy domowej

Najczęściej spotykany gatunek uciążliwej muchy domowej Musca domestica, jest zwykle traktowany jako coś nieprzyjemnego, jak również jako czynnik chorobotwórczy zarówno w stosunku do ludzi jak i zwierząt. Jest to związane głównie ze sposobem pożywienia się gatunku, który spożywając zanieczyszcza wszystko i wszędzie poprzez dotykanie każdego potencjalnego źródła pożywienia – sprawdzając czy jest ono smaczne. Czy to owoce czy ścieki, czy teŻ słodycze czy zepsute resztki czy odpadki: wszystko to jest smakowitym pożywieniem dla muchy domowej. Oczywistym jest, iŻ w procesie próbowania wszystkiego, co spotka na swej drodze, mucha kontaktuje się z ogromna liczbą drobnoustrojów.

Poniżej przedstawione są fotografie zbliżenia oka muchy Musca domestica.

Musca domestica Pomel Lampy OwadobójczeMusca domestica Pomel Lampy Owadobójcze

Szczegółowe zdjęcia zakończeń nerwowych pod ścianką oka oraz receptorów wokół otworu gębowego muchy domowej.

Chociaż niektóre gatunki much mogą kłuć i kąsać to w przypadku muchy domowej nie posiada ona tej zdolności. Jej elementy otworu gębowego są zrobione z miękkich, gąbczastych części zwanych: labella i proboscis (znacznik i próbnik). Labella dotyka lekko cieczy w otworze gębowym a następnie wysysa ją. Jeśli mucha spotka się ze stałą formą pożywienia, wypuszcza na nie swoja wydzielinę, która rozpuszcza je do postaci płynnej.

Mucha domowa należy do gatunków szybko latających owadów, gdzie średnia prędkość poruszania się wynosi około 5km/godz, jednakże w przypadku niebezpieczeństwa może wzrosnąć ona aż do 23km/h. Gwałtowne uderzenia skrzydeł (od 400 do 1000 razy na sek.) powodują dokuczliwy brzęczący odgłos, który słychać podczas jej lotu. Mucha posiada bardzo wrażliwe czułki, które mogą wykryć zarówno źródło pożywienia jak i zmiany ruchu powietrza, co sygnalizuje możliwość zbliżenia się potencjalnego wroga.


Muchy składają do 1000 szt. jaj w różnych najróżniejszych i często niespodziewanych miejscach tj.: śmieci i odpady, rozkładające się resztki roślin i zwierząt, pozostałości kału i nawozu może także zepsuta żywność. Jakkolwiek mucha występuje podczas ciepłej wiosennej i letniej pory, to może również egzystować w bardziej surowych warunkach klimatycznych gdzie jej cykl życiowy skraca się do 8 dni. Czasookres życia typowej muchy wynosi ok. 21 dni, jednakże może on się wydłużyć w chłodniejszych warunkach klimatycznych, co jest jednak związane z obniżeniem się jej aktywności i metabolizmu.

Średnia długość muchy wynosi ok. 8mm, ubarwienie zaś może się wahać od szarego do ciemno brązowego z ciemnymi pasami na tułowiu. Odwłok jest zabarwiony na kolor żółty a oczy są najczęściej koloru czerwonego lub zielonego. Larwy muchy są białe o długości ok. 1cm i posiadają cylindryczny kształt ostro zakończony. Poczwarki są czerwono-brązowe o długości ½ larwy.

2. Teoria

Łapanie owadów latających jest przeprowadzane za pomocą środków stymulujących, których zadaniem jest przyciągniecie uwagi owadów. Stymulatory mogą być oparte na: promieniowaniu świetlnym, jako iŻ wszystkie owady latające są uczulone na światło, (czyli przyciągane przez źródła światła).

  • w postaci odpowiednio dobranych kształtów i kolorów (tworzących idealne strefy lądowania lub składania jaj)
  • zapachach (gdzie ich działanie jest oparte na zależności od zapachu: poszczególnych gatunków, woni płci przeciwnej lub zapachów tz „strefy bezpiecznej”).

Dobrej klasy pułapki na owady mogą zapewnić wyeliminowanie owadów w pomieszczeniu już po 12 do 24 godzinach. Innymi słowy, jeśli mucha dostanie się do pomieszczenia powinna być wyłapana w ciągu tego okresu czasu. Jednak tak długi okres czasu oznacza, iż owad wciąż wybiera inne elementy stymulujące niż te wywoływane przez pułapkę. Obecne technologie sprowadzają się do kontrolowania biernego pomieszczeń. Wysyłane przez nie efekty stymulujące nie są pożądanymi przez owady w pierwszej kolejności. Obecny etap poszukiwań na nadchodzące lata kieruje się w kierunku zwiększenia efektywności pułapek, poprzez wynalezienie substancji przyciągających, dzięki którym owady będą dużo szybciej podążać w kierunku pułapek. Jeśli bezpośrednim czynnikiem kierunku lotu i lądowania owada jest rodzaj sygnałów wysyłanych przez urządzenie to naszym obecnie głównym zadaniem jest w stworzenie aktywnej pułapki na owady. Takie urządzenie będzie wysyłało na zewnątrz sygnały w zakresie stymulacji wzrokowej i zapachowej oraz stworzy warunki idealnej strefy lądowania.

Pułapka na owady Pomel

Powierzchnia oka muchy domowej posiada ponad 350 niezależnych oczu, które odbierają i dostarczają jej zewnętrzne obrazy.

3. Warunki strony praktycznej

3.1 Wprowadzenie

Tylko niewielu, ( jeśli w ogóle) producentów pułapek na owady ma odwagę przyznać się to tego, co powoduje, iż ich urządzenia działają (lub nie). Dobrze opracowany wzór pułapki świetlnej może powodować duże różnice w ich skuteczności. Wielu ludzi jest wprowadzanych w błąd przez twierdzenie, iż jedyną rzeczą, która czyni pułapkę świetlną efektywną jest ilość światła i wielkość powierzchni lepu. Jakkolwiek są to w niektórych modelach ważne parametry to są one jednak dalekie od najważniejszego czynnika.


A jest nim ilość efektywnego światła mogącego być wytwarzana i kierowana w odpowiednim kierunku. Parametr ten może być w pewnej mierze określony poprzez moc w watach. Również drugim ważnym czynnikiem jest zdolność muchy do skierowania swojej uwagi na światło jako elementu przeciwstawnego do występujących w pobliżu odbłysków i odbić światła.

Inni producenci stosujący dyskretne - czarne lepy twierdzą, iż główną przyczyną tego są klienci, którzy nie chcą oglądać przyklejonych na lepach owadów. Proste testy z tymi pułapkami wyraźnie wskazują, iż przy użyciu płytek klejowych w kolorze białym lub żółtym osiąga się 2-krotnie wyższą wydajność urządzeń.

Powyższe wskazuje na brak odpowiedzialności producentów poprzez nie informowanie swoich klientów o wadach płytek klejowych w kolorze czarnym.

Użycie czarnych lepów w specjalnie opracowanych modelach, które mają za zadanie wytwarzać wrażenie fluktuacji kolorów daje zupełnie odmienne efekty. Przy zastosowaniu bezpośredniego i pośredniego światła odbitego za specjalnym ekranem otrzymujemy znaczne zwiększenie efektywności urządzenia. Najważniejszym aspektem pozwalającym owadowi dostanie się do pułapki jest rodzaj pokrywy czy też siatki wokół obudowy urządzenia. Nasze badania jednoznacznie wskazują, iż zdjęcie siatki frontu większości pułapek powoduje wzrost ich wydajności o 25 do 30%. Oczywiście są sytuacje, w których siatka ta jest konieczna, aby zapewnić ochronę przed pękającymi świetlówkami. W przypadku urządzeń montowanych na ścianie powinny one mieć otwory wzdłuż ściany na bokach tak, aby owad mógł wejść do pułapki zamiast wlecieć.

Z tego powodu nasze lepy w pułapkach zawierają przywabiacze zapachowe. Ważnym jest zapewnienie im odporności na promieniowanie UV-A. Wiele z syntetycznych feromonów ulega szybkiej dezaktywacji w obecności promieniowania UV. Z tego powodu wiele z obecnych na rynku pułapek nie jest w pełni skutecznych przy zastosowaniu dostępnych na rynku substancji wabiących.

Naturalnie pułapki na owady muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami, co do użycia ich w warunkach przemysłowych jak i nieprzemysłowych. Kilka ważniejszych czynników mechanicznych jest opisana bardziej szczegółowo poniżej:

3.2 Elementy płytek klejowych

3.2.1 Wprowadzenie na temat lepów

Substancje przylepne używanie w pułapkach są klejami o bardzo specyficznych parametrach opracowane tak, aby chwytać i następnie trzymać bardzo lekkie, ale jednocześnie silne owady przez dłuższy okres czasu w określonych warunkach. Owady muszą być złapane na powierzchni już po wywarciu bardzo lekkiego nacisku na powierzchnię kleju. Substancje te są nazywane naukowo „klejami czułymi na nacisk”. Jest wiele takich substancji czułych na nacisk używanych w przemyśle opakowaniowym a także w wielu innych branżach przemysłu mających ten sam podkład, jednakże kleje używane do łapania owadów stanowią całkowicie odmienną grupę klejów z powodu stawianych tym substancjom bardzo specyficznych wymagań. Ponadto, aby zapewnić większą skuteczność przywabiania, kleje te są mieszane z feromonami płciowymi odpornymi na promieniowanie UV-A. Obecnie używane feromony są bezwonne i opracowane tak, aby maksymalnie zwiększyć skuteczność przywabiania najbardziej popularnej muchy domowej Musca domestica.

3.2.2 Jak działa lep?

Zadaniem substancji klejowych w pułapkach na owady jest złapanie a następnie zatrzymanie owadów. Fenomen przyciągania można podzielić na dwa etapy: wytworzenie międzyfazowego kleju – poprzez wiązania podłoża oraz tworzenie mocnych wiązań.

W obydwu fazach występują trzy mechanizmy: zwilżania, wytworzenia wiązań międzyfazowych i kohezja (spójność).

Zwilżanie polega na formowaniu międzyfazowego podłoża klejowego. Aby działać efektywnie klej musi mieć zdolność do zwilżenia jak największej powierzchni odnóży owada. Klej powinien być na tyle płynny, aby umożliwić zwilżenie powierzchni odnóży owada i wytworzyć jak największą powierzchnię. Jak tylko nastąpi dokładne przyleganie, siła i rodzaj wiązania zależy od chemicznej formy powierzchni międzyfazowej. Im ta powierzchnia jest większa tym jest większa ilość wiązań. Doświadczalnie stwierdzono, iż same dobre przyleganie nie wystarczy do wytworzenia dobrego kleju. Jest ono tylko jednym z elementów koniecznych do otrzymania właściwego kleju.

Siła wiązania z pewnością zależy od właściwości chemicznych, ale również od powiązań molekularnych wewnątrz kleju. Kohezja jest zjawiskiem, w którym cząsteczki wewnątrz powierzchni płynu są utrzymywane razem poprzez sieć pierwotnych i wtórnych wiązań jak również poprzez skupianie.


W przypadku muchy dobre przyleganie jest zależne od właściwego wyważenia proporcji pomiędzy lepkością i elastycznością materiału.

Podsumowując możemy powiedzieć, iż kleje czułe na nacisk wykazują właściwości zarówno ciał stałych jak i płynów. Z tego względu są one najczęściej wykonywane z polimerów lepko-elastycznych.

3.2.3 Pochodzenie

Lepy na owady są produkowane z 3 głównych składników:

  • elastomeru
  • żywicy spajającej
  • zmiękczacza

Elastomer

Elastomer lub guma dostarcza mieszaninie spójności. Określa on siłę wiązań substancji klejowej. Zapobiega uszkodzeniu kleju podczas rozciągania. Jednocześnie jest elementem właściwości ciała stałego dla substancji klejowej. Przykładowo mogą to być: naturalna guma, poliizobutylen czy też guma chloroprenowa.

żywica spajająca

Substancja ta powoduje lepkość mieszaniny. Jej specyficzne zastosowanie ma na celu zapewnienie odpowiednich wiązań międzyfazowych. Typowymi substancjami są: uwodorniona kalafonia, estry kalafonii, Żywice aromatyczne lub terpenowe, uwodornione alifatyczne Żywice takie jak polimery czy olefiny z 5 do 5 atomami węgla.

Zmiękczacz

Zmiękczacz nadaje klejowi półpłynność, przez co umożliwia zablokowanie nóg bardzo lekkiego owada i utrzymuje „mokrą” powierzchnię wokół nich przez dłuższy okres czasu. Do powszechnie stosowanych zmiękczaczy należą: płynne poilbutany, poliakrylaty, niskocząsteczkowe Żywice fenolo- formaldehydowe oraz wiele olejów.

3.2.4 Skład

Specyfika składu kleju zależy od jego przeznaczenia. Efektywność kleju zależy nie tylko od zastosowanych składników, ale również od dopracowania ich proporcji tak, aby osiągnąć właściwe dla jego efektywności wyważenie. Mieszanina powinna mieć odpowiednią miękkość i płynność dzięki zastosowanemu zmiękczaczowi tak, aby móc wyłapywać najmniejsze owady, ale jednocześnie taka spójność, aby uniemożliwić dużym i silnym owadom uciec z jego powierzchni.

3.2.5 Właściwości mechaniczne

W zakresie jakościowym kleje są zwykle opisywane przy użyciu 3 parametrów:

  • kleistość
  • oderwanie
  • odporność na ścinanie się

Z tych 3 parametrów tylko odporność na ścinanie posiada prosta korelację z podstawową własnością polimerów: lepkością. Dwa pozostałe parametry są wyrażane raczej jako rezultat bardziej złożonych testów.

Badania klejów są zwykle przeprowadzane poprzez porównanie. Aby zapewnić możliwość porównywania różnych zestawów danych próby są przeprowadzane w takich samych warunkach: temperatury, wagi powłoki kleju i przy użyciu tego samego nośnika.

3.2.6 Wprowadzenie do parametrów testów

Używane kleje powinny zachowywać swoje optymalne właściwości przez dłuższy okres czasu i nie często w trudnych warunkach użytkowania. Przed wprowadzeniem do handlu każdy z klejów jest poddawany serii specjalistycznych badań w celu weryfikacji jego właściwości.


3.2.7 Wrażliwość na promieniowanie świetlne

W celu porównania odporności na światło próbki kleju wystawia się na działanie promieniowania UV o natężeniu 1,5x103 Luxa. Parametry te odpowiadają warunkom pracy kleju w pułapkach świetlnych.

Próbki wystawiane są na działanie promieniowania przed wydłużony okres czasu i badane w regularnych odstępach czasu w celu określenia zakresu zachodzących w nich zmian.

3.2.8 Dobranie odpowiedniej wagi powłoki klejowej

Odpowiednio dobrana waga powłoki kleju jest ważnym czynnikiem jego skuteczności. Każdy typ kleju posiada swoją optymalną wielkość, która z kolei zależy od rodzaju owadów, na które jest on przeznaczony.

3.2.9 Stabilność chemiczna klejów

W celu określenia zakresu ich chemicznej degradacji kleje są poddawane działaniu podwyższonych temperatur a następnie analizowane by określić wpływ tych czynników. Badane są nie tylko parametry klejów, ale również różne podłoża. Głównym czynnikiem pogarszającym skuteczność kleju może być jego wnikanie do podłoża.

3.2.10 Urządzenia służące do badania właściwości klejów

Przedstawione powyżej właściwości klejów są związane z pewnymi mechanizmami, które niestety nie są łatwe do zbadania z punktu widzenia mechanicznego. Dlatego do badania ich właściwości reologicznych i mechanicznych konieczne są specjalistyczne urządzenia. Urządzenia te powinny w maksymalnym stopniu naśladować zachowanie się owada, który próbuje oderwać się od powierzchni kleju.

Urządzenie do badania przylepności „Tack-tester”

Dzięki temu urządzeniu można graficznie przedstawić wykres sił potrzebnych do wyciągnięcia- oderwania obiektu, który wszedł w kontakt z powierzchnią kleju.

Wkłady klejowe Pomel Lampy Owadobójcze

Próbnik z określona powierzchnia kontaktu porusza się z określona prędkością a następnie styka się z

odpowiednią siłą z próbką kleju umieszczoną na odpowiednim podłożu przez określony okres czasu). Następnie próbnik jest wyciągany z określona stałą prędkością a urządzenie rejestruje wartości naprężenia. Wyniki mogą być przedstawione w postaci graficznej: krzywej zależności siły od czasu F=f(t). Ponieważ czas i droga są proporcjonalne możemy również otrzymać wykres zależności siły od odległości F=f(d).

3.2.11 Badania klejów w normalnych warunkach pracy

Do przeprowadzania badań klejów na określonej grupie insektów są wybierane te próbki klejów, które wykazują się najlepszymi właściwościami w badaniach laboratoryjnych. W przeznaczonych do tego celu pułapkach na owady umieszcza się próbki lepów o różnej grubości i wieku powłoki. Jako odnośniki stosuje się obecnie używane lepy z klejami. Głównym zadaniem tych badań jest opracowanie nowego rodzaju kleju, który charakteryzowałby się lepszą skutecznością w stosunku do


obecnie używanych. W końcowej fazie badań, z kleju o najbardziej optymalnych właściwościach wykonuje się próbki lepów, które przedstawia się do końcowej akceptacji kluczowym klientom.

3.3 Ochronne rękawy na świetlówki

W przemyśle spożywczym powinno się bezwzględnie używać tylko świetlówek ofoliowanych tz: bezpiecznych, zapobiegających przedostawaniu się fragmentów szkła (ze stłuczonych świetlówek) a także, co najważniejsze wypełnienia fluoroscencyjnego ( zawierającego rtęć !!!).

Wytyczne, co do sposobu użycia świetlówek w przemyśle spożywczym są zawarte w wymaganiach HACCP oraz przepisach i standardach Żywnościowych.

Podczas uszkodzenia, pęknięcia świetlówki, drobiny szkła mogą zostać rozrzucone na obszarze do 20m2.

Ważnym jest, aby zastosowane świetlówki zapewniały maksimum wydajności promieniowania UV-A w zakresie przyciągania owadów. Dobrej jakości świetlówki łączą wysoką wydajność min 95% lub więcej oraz wysoką odporność na stłuczenie.

3.4 Klasyfikacja stopnia ochrony IP

Poniższe tabele przedstawiają obowiązujący system klasyfikacji stopnia ochrony IP. Poziom IP jest liczbą kodowaną zgodnie ze standardami IEC/EN 60529.

System kodowania składa się z dwu liczb, z których pierwsza informuje o możliwym stopniu penetracji ciał stałych (pierwsza liczba) oraz możliwym stopniu penetracji wody (druga cyfra). Im wyższe są te liczby tym lepszy jest stopień ochrony przeciw ciałom stałym i wodzie.

Tabela 1, pierwsza liczba: ochrona przed wpływem zewnętrznym ciał stałych

0

Brak ochrony

1

Ochrona przed cząsteczkami > 50mm

2

Ochrona przed cząsteczkami > 12mm

Ochrona przed cząsteczkami > 12mm

3

Ochrona p

Ochrona przed cząsteczkami > 1mm

5

Obudowa chroni w pewnym stopniu przed pyłem

6

Obudowa jest całkowicie pyłoszczelna

Tabela 2, druga liczba: ochrona przed wpływem zewnętrznym wody

0

Brak ochrony

1

Minimalna ochrona przed kapiącą wodą (ruch w kierunku pionowym)

2

Ochrona przed woda kapiącą pod kątem 75 do 90 o

3

Ochrona przed wodą deszczową

4

Ochrona przed wodą rozpryskiwaną (nie bezpośredni strumień wody nie powoduje uszkodzeń)

5

Ochrona przed wodą z węża (bezpośredni strumień wody nie powoduje uszkodzeń)

6

Ochrona przed wodą falującą (falujący strumień wody nie powoduje uszkodzeń)

7

Ochrona przed wodą (zanurzenie w wodzie nie powoduje uszkodzeń)

8

Ochrona przed wodą na głębokości(zanurzenie w głębokiej wodzie nie powoduje uszkodzeń)

3.5 Ochrona przeciwwybuchowa (pyły) Obszary ochrony przeciwwybuchowej

W celu zabezpieczenia pomieszczeń zapylonych szczególnie narażonych na wybuch stosuje się urządzenia elektryczne o podwyższonym stopniu ochrony tz klasy EX. Obecnie występujące niespójne normy w poszczególnych krajach mają być zastąpione nową zharmonizowana normą opracowaną przez Cenelec. Od lipca 2003 roku norma ta będzie jedyną obowiązującym standardem w UE.

Obecna klasyfikacja wybuchowości pomieszczeń przedstawia się następująco: Tabela 3

obszar

rodzaj

Atmosfera palna przez więcej niż 1000 godz/rok

Atmosfera palna przez więcej, niż

10 ale mniej, niż 1000 godz/rok

Atmosfera palna przez

mniej niż 10 godz/rok

Norma

Europa

Gaz

Strefa 0

Strefa 1

Strefa 2

IEC 60079-10

Europa

Pył

Strefa 20

Strefa 21

Strefa 22

IEC 6124-3

Ameryka Północna

gaz

Strefa 0

Strefa 1

Strefa 2

NEC 505-5


Ameryka Północna

Gaz+pył

Sekcja 1

Sekcja 1

Sekcja 2

NEC 500-3 (c)

Tabela 4 Klasyfikacja ochrony temperaturowej

Klasa

Max temp zew pracy urządzenia

T1

450oC

T2

300o

Klasa

Max temp zew pracy urządzenia

T1

450oC

T2

300oC

T3

200oC

T4

135oC

T5

100Oc

T6

85Oc

Tabela 5 Zestawienie norm dotyczących ochrony przeciwwybuchowej

Opis

Norma EN Cenelec

Uwagi

Zapobieganie wybuchowi i ochrona

1127-1

Ogólny opis i metodologia

Urządzenia elektryczne pyłoszczelne (D)

50281-1-1

Zabezpieczenie, budowa i badanie

Urządzenia elektryczne pyłoszczelne (D)

50281-1-1

Zabezpieczenie, wybór, montaż i konserwacja

Urządzenia elektryczne do pomieszczeń zagrożonych wybuchem

50014

Ogólne wymagania

Ochrona przeciwogniowa

50018

Zapobieganie wybuchom wewnątrz

pomieszczeń

Podwyższone bezpieczeństwo

50019

Ochrona poprzez odpowiednie projekty

Kodowanie zabezpieczające urządzeń

60529

Wstęp do kodów IP

4. Mikrobiologiczne aspekty pułapek na owady

4.1 Wprowadzenie do problemu

Martwe owady i ich fragmenty są w warunkach przemysłowych identycznym zagrożeniem, co Żywe. Stopień zakażenia mikrobiologicznego owadów jest coraz większym problemem i powinien być rozpatrywany z dużo większą ostrożnością. W celu określenia możliwości obniżenia zagrożenia mikrobiologicznego na martwych owadach, w Holandii zostały przeprowadzone badania z użyciem promieniowania UV-C. Zastosowane świetlówki miały na celu dezynfekcję powierzchniową martwych owadów, ale jednocześnie nie działały na ich głębsze warstwy.

Wybór promieniowania UV-C jako czynnika dezynfekcyjnego był spowodowany: jego łatwością zastosowania, braku ubocznych skutków podczas działania na otoczenie, niskD

Typ B): Lampa owadobójcza z siatką rażącą o mocy 4x20W i zabezpieczoną przed wydmuchiwaniem tacką zbiorczą na owady, w której zamontowano 9W świetlówkę UV-C

Typ C): Lampa owadobójcza z lepem o mocy 4x20W i otwartą tacką zbiorczą na owady bez świetlówki UV-C

Model

Ogólna liczba bakterii w 1 gramie owadów po 1 pomiarze

Ogólna liczba bakterii w 1 gramie owadów po 2 pomiarze

A

2,200,000

1,030,000


B

108,000

37,000

C

115,000

54,000

Wilgotność otoczenia wynosiła od 20 do 40% a temperatura od 15 do 19 oC.

4.2 Uwagi, co do metodyki badań

W celu określenia stopnia zanieczyszczenia mikrobiologicznego owadów rozpuszczano je w peptonowym roztworze soli fizjologicznej. Jak wiadomo główne zagrożenie pochodzi z drobnoustrojów zawartych na powierzchni martwych owadów. Właśnie te mikroorganizmy najłatwiej ulegają uwolnieniu i są w ciągłym kontakcie z otaczających ich powietrzem. W przypadku, gdy używano inne metody oznaczania w/w rezultaty były wyższe o współczynnik 100.

4.3 Wnioski

W oparciu o przedstawione w tabeli wyniki można wyciągnąć 2 wnioski:

  • Po pierwsze: poprzez umieszczenie w tacce zbiorczej świetlówki UV-C można obniżyć zakażenie mikrobiologiczne 20 do 30 razy.

Nie jest zarazem możliwe zapewnienie w 100% sterylnych warunków wokół lamp owadobójczych, ale można osiągnąć poziom redukcji 95% a nawet więcej.

Podczas czyszczenia, konserwacji i obsługi pułapek na owady zanieczyszczenie mikrobiologiczne otoczenia gwałtownie wzrasta. W tym przypadku również stosowanie promieniowania UV-C w znacznym stopniu obniża to zagrożenie mikrobiologiczne.

Porównując to w skali logarytmicznej prosty zabieg umieszczenia świetlówki UV-C w zbiorczej tacce pozwala na zredukowanie zagrożenia o więcej niż 1 i 1/3 dekady. Taka mała i tania modyfikacja daje wymierne rezultaty w zakresie redukcji zanieczyszczenia mikrobiologicznego powietrza.

  • Po drugie urządzenie z lepem posiada lepsze wyniki czystości mikrobiologicznej niż modele z siatką rażącą Zastosowanie w tym modelu świetlówki UV-C z pewnością poprawiłoby rezultaty mikrobiologiczne.
lep pod mikroskopem POMEL

5. Plan całkowitej eliminacji owadów

5.1 W jaki sposób możemy opracować aktywny system łapania owadów latających

Owady latające należą do problemów z grupy 24h/dobę i 365 dni w roku. Aby opanować ten problem potrzeba opracować schemat działania, którego celem będzie złapanie jak największej liczby owadów w jak najkrótszym czasie.

Proszę pamiętać o tym, iż: mucha, która zetknie się tylko raz z produktem spożywczym powoduje nieodwracalne szkody. Dlatego ważnym jest dokonanie prawidłowej oceny warunków, aby zapobiec możliwości kontaktu owada z produktem tj: otwarta Żywność lub inne miejsce wrażliwe na zanieczyszczenia mikrobiologiczne. W tym celu musi być opracowany „program eliminacji owadów”

Podstawy – wytyczne programu:

  • Eliminacja liczby much w pomieszczeniach do poziomu zerowego, w jak najkrótszym okresie czasu oraz wprowadzenie systemu monitorowania, aby kontrolować te założenia i wykonać dodatkowe pomiary, jeśli jest taka potrzeba.

Zadania docelowe:

  • Redukcja zanieczyszczenia mikrobiologicznego z martwych owadów w pułapkach na owady. Każdy insekt może przenosić na sobie do 9,000,000 mikroorganizmów, które to stanowią realne zagrożenie a nie same owady.

Poznaj muchę Musca domestica

Musca domestica Pomel LampyMusca domestica

5.2 Metody wabienia much ( w zależności od ich ważności)

  • 1) promieniowanie świetlne UV-A i kolor zielony
  • 2) przywabia ze feromonowe płciowe
  • 3) przywabiacze o zapachu Żywności
  • 4) przywabiacze do składania jaj
  • 5) obszary do wylądowania i odpowiednie zapachy
  • 6) światło słoneczne
  • 7) obszary o tem 27,4oC

Urządzenia firmy POMEL łączą w sobie większość w/w cech a także kilka innych, które są zawarte w opracowaniach inżynierskich elementów obudowy pułapek.

5.3 Zastosowanie wszystkich możliwości wabienia much

  • minimalizacja elementów przywabiających w budynku tj. zsypy na odpady i inne źródła wabienia
  • oczyszczenie obszarów gdzie występuje potencjalna możliwość dla owada do spoczynku przed rozpoczęciem poszukiwań wejść do budynku
  • Wyłapanie ich bezzwłocznie po przedostaniu się do budynku przy użyciu wabików zapachowych i powierzchni do lądowania
  • Wyłapanie ich jak najszybciej po wejściu do pomieszczeń za pomocą jak najskuteczniejszego wabienia UV
  • Użycie wszystkich możliwych metod zastosowania przywabiaczy zapachowych, aby zagłuszyć inne zapachy restauracji
  • W ostateczności użyć światła słonecznego jako środka wabiącego

Skuteczny program walki z owadami nie może opierać się tylko na jednym rodzaju wabienia.

5.4 Zasady zabezpieczenia pomieszczeń przed muchą domową


5.4.1 Zasady zabezpieczenia przed wlatywaniem owadów

Muchy nie wlatują do pomieszczeń przez wszystkie otwory jednakowo. Na przykład:

  • Drzwi/okna w pobliżu zewnętrznych źródeł „wabienia” (składowiska odpadków) są najbardziej narażone na owady
  • Drzwi/okna/przewody wentylacyjne, przez które wydostają się zapachy są w drugiej kolejności narażone na owady
  • Drzwi/okna, które są często otwierane i zamykane są trzecim w kolejności elementem narażenia na owady
  • Drzwi/okna po stronie słonecznej przyciągają więcej owadów
  • Inne pozostałe otwory powinny być również rozważane jako potencjalne źródła przedostawania się owadów

Nie wszystkie muchy są przywabiane jednakowo przez te same stymulatory. Na przykład:

  • Osobniki męskie są bardziej przyciągane przez feromony płciowe niż osobniki Żeńskie
  • Muchy „głodne” są bardziej czułe na zapachy Żywności niż muchy najedzone
  • Muchy najedzone są bardziej czułe na światło niż na zapachy
  • Starsze osobniki są bardziej zainteresowane przerabiaczami płciowymi niż jakimikolwiek innymi
  • Starsze owady są bardziej przyciągane przez obszary do lądowania (szukanie towarzysza)
  • Muchy stają się mało aktywne w nocy, nawet przy załączonym świetle
  • Pułapki na owady są skuteczniejsze w dzień niż w nocy

5.4.2 Zapobieganie przedostawaniu się muchy do pomieszczeń

Punkty przedostawania się muchy do pomieszczeń

  • Otwarte drzwi (zarówno główne jak i boczne)
  • Otwarte okna i przeciągi
  • Wyciągi, czerpnie i kominy ścienne i dachowe
  • Szczeliny wokół drzwi i okien

Sposoby mechanicznego uszczelnienia

· Drzwi powinny posiadać dobre uszczelki (zarówno boczne jak i górne) jakkolwiek jest to tylko jednym z elementów zapobiegania przedostawaniu się owadom

· Okna i drzwi powinny być ciągle zabezpieczane za pomocą siatek ochronny i kurtyn

  • Należy zminimalizować możliwości przeciągów

· Wyloty wyciągów i kominów powinny być zabezpieczone metalową siatką

5.4.3 Wzorce zachowania się muchy podczas przedostawania się do budynków

DEFICO przeprowadziło szereg badań dotyczących zachowania się much w czasie przedostawania się wnętrza budynków poprzez otwory okienne i drzwiowe. W czasie testów stwierdzono, iż niemożliwym jest całkowite wyłapanie wlatujących much za pomocą lepów, gdyż wlatują one otworami i unikają pułapek lepowych, jeśli postrzegają je jako element wejścia. Ostatecznie zastosowano obserwacje wizualne ich zachowania.

Do budynków niewydzielających silnych woni, większość much wlatuje poprzez drzwi i okna kierując się do góry a następnie w lewo lub prawo. Jednakże występujące silne zapachy w pomieszczeniach powodują, iż owady kierują się w kierunku ich źródła (nawet, jeśli lecą z prądem powietrza). W większości przypadków przyczyną problemów z muchami są silne zapachy (restauracje, zakłady spożywcze, mleczarnie, przechowalnie). W niektórych sytuacjach zapachy mogą pochodzić z wielu źródeł, co powoduje, iż muchy nie mogą skierować się do źródła. Najczęściej jednak zapachy są roznoszone wraz z prądem powietrza, co w wielu wypadkach powoduje, iż muchy po przedostaniu się do pomieszczenia kierują się natychmiast ku górze.

Badania DEFICO wskazują, iż najważniejszą cechą zachowania się much po przedostaniu się do budynku jest ich potrzeba szybkiego znalezienia miejsca do wylądowania. Przy wlatywaniu do pomieszczenia większość z much rozgląda się za płaskim miejscem do wylądowania. Jeśli w dodatku miejsce to wydziela zapach kojarzący się z jedzeniem to tym bardziej będą one skłonne odpocząć na jego powierzchni. Typowym przykładem tego zachowania jest zaobserwowana skłonność much do zatrzymywania się na obrzeżach drzwi i okien wewnątrz pomieszczeń.


5.4.4 Krytyczne punkty pierwszych 2 godzin złapania muchy zanim zostaną zaobserwowane publicznie

Pierwsze 2 godziny w pomieszczeniach niepublicznych

Znaczenie 2 godzinnego czasu do kontroli – „złapania” muchy:

Pierwszym elementem branym pod uwagę przy opracowywaniu nowych modeli pułapek przez firmę DEFICO jest zwiększenie szansy „złapania” owada w ciągu 2 pierwszych godzin po przedostaniu się do budynku. Muchy są najbardziej podatne na czynniki wabiące i stymulatory w ciągu 2 godzin działania. Gdy po raz pierwszy dostaną się do budynku szukają pożywienia lub partnera. W otoczeniu zewnętrznym wydaje się, iż jest to bardzo łatwe ze względu na mnogość dostępnych źródeł pożywienia. Jednakże w rzeczywistości dla muchy jest bardzo trudno znaleźć odpowiednie źródło czy też partnera. Aby zapewnić sobie przetrwanie i spełnić potrzebę rozmnażania, muszą starać sobie znaleźć źródło pożywienia. I dlatego muchy wlatujące do pomieszczeń są bardzo wyczulone na oferowane im sygnały.

Dopiero po 2 godzinach mucha staje się mniej czuła na zewnętrze stymulacje i staje się bardziej letargiczna.

Dlatego tak ważnym jest, aby mieć przygotowaną koncepcję, która zawiera jak najwięcej jak to możliwe czynników stymulujących muchę. Ponieważ największą wartość maja pułapki świetlne, dlatego większość ze stosowanych na świecie pułapek opiera się na świetle jako czynniku wabiącym. Nowe pułapki świetlne DEAL łączą kilka czynników wabienia much: światło a ponadto atraktanty zapachowe - feromony oraz idealne powierzchnie do lądowania dla owadów. Użycie tych 3 elementów razem powoduje, iż nasze modele maja wyższy procent złapanych owadów w ciągu pierwszych 2 godzin. Każda mucha jest przyciągana światłem o różnej porze – w zależności od tego czy jest syta, czy ma partnera, w zależności od pory dnia czy pory roku. Tak samo ma się z ich symulacją zapachową. Główną przyczyna, iż mucha wlatuje do pomieszczenia jest przyciąganie jej wonią, co powinno doprowadzić ją do źródła pożywienia. Dlatego ważnym jest włączenie do systemu pułapek stymulatorów zapachowych.

Przywabiacze zapachowe – feromony mogą dobrze konkurować z silnymi zapachami pożywienia, ponieważ są wyraźnie odmienne i umiejscowione centralnie (w różnych pułapkach). Ważnym jest również, aby zastosowane wewnątrz pomieszczeń akraktanty nie były odstraszające i wyczuwalne zarówno dla pracowników jak i ogólnie.

Wszystkie nasze pułapki na owady są tak zaprojektowane, aby przyciągać owady do wylądowania nawet, jeśli nie działają inne czynniki wabiące. Na przykład zostały zastosowane specjalne wzory i kolory, które optymalizują zachowanie owada w zakresie lądowania. Te powierzchnie lądowania zdają najlepiej egzamin, jeśli rozważy się odpowiednie umieszczenie pułapek w pomieszczeniu. Na przykład miejsca spokojne o wolnym ruchu powietrza są naturalnym miejscem spoczynku much. Pułapki o odpowiednio zaprojektowanych powierzchniach lądowania umieszczone w tych miejscach wyłapią większą liczbę owadów. Kolejnym ważnym czynnikiem jest wysokość i umiejscowienie pułapek w

„strefach postrzegania” gdzie muchy przemieszczają się z jednego miejsca do drugiego.

5.4.5 Zastosowanie innych modeli pułapek

Wewnątrz niepublicznych pomieszczeń powinno się zastosować jak najwięcej metod prewencji przeciw owadom. Nasza firma oferuje najbardziej zaawansowane i najbardziej efektywne pułapki świetlne, jakie są na rynku. Zawierają one bardzo skuteczne nieszkodliwe dla ludzi przywabiacze feromonowe.

5.4.6 Zatrzymanie muchy domowej Pierwsze dwie godziny w pomieszczeniu

Aby zapobiec przedostawaniu się muchy do pomieszczeń powinno się zastosować jak najwięcej dostępnych metod ochrony: od zastosowania siatek aż do pułapek na owady.

Nieważne czy owady przedostają się z zewnątrz czy też sąsiednich pomieszczeń dostępne urządzenia powinny wykazać się wyłapaniem maksymalnej liczby much w ciągu 2 pierwszych godzin.

W pomieszczeniach publicznych ważnym jest, aby nikt nie widział latających owadów: np. much, ale również nie rozpoznawał zastosowanych urządzeń jako pułapki owadobójcze.

Pułapka świetlna DEFI jest zaprojektowana do zastosowania zarówno w pomieszczeniach publicznych jak i niepublicznych. Jakkolwiek z wyglądu nie prezentuje się jak pułapka na owady, to jednak jest skutecznym urządzeniem łączącym dwa czynnik wabiące.


5.4.7 Zagrożenia ze strony pułapek rażących Dlaczego nie zastosować pułapki rażącej?

Wielu użytkowników zaprzestało używania pułapek rażących na owady z powodu zamieszania „z eksplodującymi elementami owadów” a także w związku z bezpieczeństwem wokół stref przetwarzania Żywności.

Jakkolwiek wytyczne HACCP nie wykluczają tej metody walki z owadami, to jednak fakt, iż części owadów „wybuchają” na siatce rażącej są jest poważnym i realnym zagrożeniem. Wiedząc, jakie są wytyczne HACCP pułapki z siatką rażącą powinny być dostrzegane jako elementy krytyczne i z związku z tym nie powinny być stosowane w wielu przypadkach.

Defico zaleca, aby urządzenia te stosować jedynie w pomieszczeniach gdzie nie ma bezpośredniego kontaktu z produkcją, przygotowywaniem czy spożywaniem artykułów spożywczych. Prawdą jest także fakt, iż klasyczne urządzenia z siatka rażącą pozwalają pewnej części owadów(w tym nawet oszołomionym) uciec. Z tego powodu jest większość zaleceń, aby używać je wokół pomieszczeń przechowalniczych. Nasze wytyczne mówią o używaniu pułapek rażących min 30cm od linii produkcji Żywności na każde 30cm wysokości jej montażu. Inaczej mówiąc, jeśli góra pułapki jest na wysokości 2,2m to powinno się zachować bezpieczną odległość o promieniu 2,2m od stref przygotowywania, produkcji czy też spożywania Żywności.

6. Aspekty widoczności pułapek

6.1 Porady jak montować pułapki świetlne

Co do poprawności montażu pułapek można by napisać całą książkę na ten temat. Niekończąca się lista zaleceń powoduje jedynie zamieszanie wśród sprzedawców i techników. Poniżej zamieszczamy kilka podstawowych i prostych uwag:

1. Im niżej tym lepiej (owady dzienne potrzebujące silnego impulsu świetlnego wolą przebywać bliżej posadzki, czyli tam gdzie mogą znaleźć źródło pożywienia. Natomiast owady nocne latają wysoko i są łatwiej przyciągane do światła). Trzeba mieć jednocześnie na uwadze, iż pułapki z siatką rażącą powinny być instalowane powyżej zasięgu ramienia.

2. Pułapki trzeba montować z dala od otworów okiennych i drzwiowych, gdyż byłyby one elementem wabiących owady z zewnątrz

3. Należy je montować tak, aby emitowały minimalną ilość światła na ściany i sufit, szczególnie, jeśli na ścianach są inne źródła światła lub elementy odblaskowe.

4. Pułapki montować tak, aby były widoczne z każdego miejsca pomieszczenia.

5. Pułapki montować tak, aby były zwracały uwagę owadów wlatujących do budynku / pomieszczenia.

6. Jako miejsce montażu należy wybierać miejsca o wolnym przepływie powietrza (rogi pomieszczeń) a unikać miejsc bezpośrednio naprzeciw urządzeń wentylacyjnych i klimatyzacyjnych.

7. Mając do wyboru wybierać pomieszczenia cieplejsze o temperaturze otoczenia 27,4oC

8. Nigdy nie montować pułapek za zewnątrz budynków

Ogólnie biorąc nie ma idealnego miejsca montażu pułapek na owady w dowolnym budynku. Należy znaleźć miejsce praktyczne spełniające jak najwięcej z w/w wymagań. Jeśli waszym zdaniem nawet najlepsza lokalizacja nie przyniesie oczekiwanych efektów, to nie wahajcie się dodać jednego dodatkowego urządzenia do niezabezpieczonych pomieszczeń.

Grudzień 2001r

POMEL Sp. z o.o. zaprasza do współpracy hurtowników oraz sklepy.


Posiadamy własne zaplecze produkcyjne, co daje nam możliwość szybkiego reagowania i dostosowywania się do potrzeb rynku.
Nawiążemy współpracę na dogodnych warunkach.

Dowiedz się więcej i zapytaj o zasady przyznawania upustów.

Oferta dla hurtowników